Y Cyngor yn newid strwythur y pwyllgor craffu
Cytunwyd ar newidiadau i strwythur pwyllgor craffu Cyngor Bro Morgannwg mewn cyfarfod o'r holl Gynghorwyr neithiwr.
Mae pwyllgorau craffu yn grwpiau o Gynghorwyr o gymysgedd o bleidiau sy'n archwilio meysydd penodol o waith yr Awdurdod Lleol cyn bwydo'u meddyliau yn ôl i'r arweinyddiaeth wleidyddol.
Cyn hynny roedd pump o bwyllgorau o'r fath yn cyfarfod bob mis i dderbyn diweddariadau a dadansoddi penderfyniadau.
Bydd y nifer hwnnw'n lleihau i bedwar nawr, gan gyfarfod bob yn ail fis, gyda phob un ohonynt yn dod at ei gilydd ddwywaith y flwyddyn i ffurfio cyd-bwyllgor a fydd yn asesu perfformiad cyffredinol y Cyngor.
Bydd Grwpiau Gorchwyl a Gorffen newydd sy'n cynnwys Cynghorwyr, swyddogion y Cyngor, partneriaid a rhanddeiliaid eraill hefyd yn cael eu ffurfio. Bydd y rhain yn archwilio materion penodol ac yn cynnig cyfle i breswylwyr gymryd rhan agos yn y penderfyniadau sy'n bwysig iddynt.
Bydd sesiynau briffio rheolaidd hefyd i Gynghorwyr i sicrhau eu bod yn cael gwybodaeth dda am bynciau pwysig.
Dywedodd y Cynghorydd Lis Burnett, Arweinydd Cyngor Bro Morgannwg: “Bwriad y newidiadau hyn yw gwella democratiaeth leol drwy annog mwy o gyfranogiad y cyhoedd yn y broses. Rydym am weithio mewn partneriaeth â phreswylwyr i wella'r lle rydyn ni i gyd yn ei alw'n gartref.
“Y gobaith yw hefyd y bydd y symudiad hwn yn creu craffu agosach, mwy o ffocws ar benderfyniadau'r Cyngor, gan ganiatáu i Gynghorwyr gynrychioli'r bobl a'u hetholodd yn well a gwella gwneud penderfyniadau. Mae'n dilyn argymhelliad gan Asesiad Perfformiad Panel y Cyngor y llynedd, sef adolygiad cynhwysfawr a gynhaliwyd gan bobl annibynnol o'r tu allan i'r sefydliad. Mae hefyd yn adlewyrchu adborth o'n harolwg Gadewch i ni Siarad Am Fywyd yn y Fro a oedd yn nodi bod trigolion eisiau llwybr mwy uniongyrchol i ddylanwadu ar benderfyniadau.
“Er y bydd gostyngiad mewn cyfarfodydd pwyllgorau craffu ffurfiol, mae'n debyg y bydd cynnydd mewn gweithgarwch craffu gan fod y newidiadau hyn yn golygu y gall Cynghorwyr ymgymryd â chraffu ymchwiliadol yn fwy rheolaidd drwy'r Grwpiau Gorchwyl a Gorffen.
“Dylai hyn arwain at argymhellion manylach i Gabinet y Cyngor, creu ffocws ar ansawdd nid maint cyn belled ag y mae allbwn yn y cwestiwn a sicrhau ein bod yn gweithio i gyflawni canlyniadau cadarnhaol.
“Er na fydd y Grwpiau Gorchwyl a Gorffen yn gyfarfodydd cyhoeddus, gall aelodau'r cyhoedd ehangach gyfrannu at y gwaith hwn gan roi rôl fwy cysylltiedig iddynt. Edrychwn ymlaen at rannu manylion am hyn maes o law. Bydd unrhyw argymhellion terfynol o waith Gorchwyl a Gorffen yn cael eu rhannu'n ffurfiol gyda'r pwyllgorau craffu, y Cabinet a'r cyhoedd ehangach. Gall unrhyw Gynghorydd hefyd ofyn am benderfyniad i gael ei ystyried gan bwyllgor craffu os ydynt yn credu bod angen sylw pellach arno.”
Enw'r pedwar pwyllgor craffu fydd Cychwyn yn Dda, Byw'n Dda, Lle ac Adnoddau, pob un yn canolbwyntio ar waith sy'n gysylltiedig ag un neu ddau o Amcanion Lles y Cyngor.
Mae cylch gwaith Cychwyn yn Dda yn cwmpasu Rhoi Cychwyn Da mewn Bywyd i Bawb.
Mae Byw’n Dda yn ymwneud â Chynorthwyo ac Amddiffyn y Rhai sydd Angen Ni.
Bydd Lle yn ystyried materion sy'n helpu Creu Lleoedd Gwych i Weithio Byw ac Ymweld a Pharchu a Dathlu'r Amgylchedd.
Bydd Adnoddau yn helpu i gyflawni'r nod i fod y Cyngor Gorau y gallwn fod.
Cynhaliwyd ymgysylltiad helaeth ar y cynigion hyn gyda'r holl Aelodau Etholedig mewn ystod o leoliadau, gan gynnwys pwyllgorau, gan gynnig cyfle iddynt rannu eu barn a helpu i lunio'r ailstrwythuro.
Yna cytunwyd arnynt gan y Cabinet cyn cael eu pleidleisio drwodd trwy fwyafrif mewn cyfarfod o'r Cyngor Llawn.